Korona

Dawniej wieńczyła czoła królów, dziś częściej zdobi królowe balów. Symbolizuje nie tylko władzę oraz zwycięstwo, ale też duchową doskonałość.

Co było przed koroną? Wieńce lub opaski, które nosili na głowach starożytni władcy i wodzowie. W czasach nowożytnych korony robiono przede wszystkim z metali szlachetnych i ozdabiano takimiż kamieniami. W niektórych monarchiach istniała jedna jedyna korona, symbolizująca władzę królewską. Tylko koronacja z jej pomocą była prawomocna. W Czechach była to korona św. Wacława, a na Węgrzech – św. Stefana. Są też monarchie, których władcy – jak w Belgii – obywają się bez korony.

Żelazna korona Longobardów

Pierwszą legendarną właścicielką tej korony władców Włoch, pochodzącej z VIII lub IX wieku, miała być córka Ludwika Pobożnego, Gizela. Korona składa się z sześciu złotych płytek wysadzanych kamieniami szlachetnymi, połączonych żelazną obręczą. W XVI wieku powstała legenda mówiąca, że ową obręcz zrobiono z jednego z gwoździ służących do ukrzyżowania Chrystusa. Koroną tą koronował się na króla Włoch Napoleon I. Dziś jest ona przechowywana w Monzie, w katedrze Jana Chrzciciela.

Korona średzka

Jedyna znajdująca się w Polsce autentyczna korona królewska, a w dodatku kobieca! Wykonano ją w XIV wieku ze złota wysadzanego szlachetnymi kamieniami dla Andegawenów z Sycylii. Stamtąd została przywieziona na ziemię czeską jako własność królowej Czech i Niemiec Blanki de Valois, a gdy ta zmarła, odziedziczył ją Karol IV Luksemburski. Popadłszy w kłopoty finansowe, zastawił koronę u wrocławskiego bankiera żydowskiego pochodzenia imieniem Mojżesz. Ten zaś zakopał ją wraz z innymi kosztownościami w swym domu w Środzie Śląskiej ze strachu przed nadciągającą dżumą. Skarb Mojżesza odkryto dopiero w latach 80. XX wieku. Korona trafiła do Muzeum Regionalnego w Środzie Śląskiej.

Korona zamiast orderu

W starożytności, zwłaszcza w Rzymie, korony (wieńce) dawano zamiast orderów. Łacińska corona navalis, czyli korona okrętów, była złota i ozdobiona dziobami okrętów. Otrzymywał ją ten, kto podczas abordażu (walki wręcz na pokładach zetkniętych z sobą okrętów) jako pierwszy wdarł się na statek wroga. Miał ją w swoim herbie najsłynniejszy brytyjski admirał Nelson, który dwukrotnie pokonał flotę Francji. Z kolei corona muralis – korona murów – była w starożytnym Rzymie nagrodą dla tego, kto jako pierwszy przedarł się przez mury nieprzyjacielskiej twierdzy.

Czarna korona

W buddyzmie wielkie znaczenie ma Czarna Korona Karmapów (przywódców jednej ze szkół buddyzmu), zwana też Wadżra-Koroną. Jej mistyczny pierwowzór miał zostać utkany z włosów stu tysięcy Dakiń – uosobień żeńskich elementów oświecenia – i ofiarowany pierwszemu Karmapie. Jest niewidzialna, ale zdarza się, że pozwoli się komuś zobaczyć – zwiastuje mu wtedy pomyślne odrodzenie w wyższych światach. Natomiast realną Czarną Koronę podarował piątemu Karmapie cesarz Chin Jung-Lo Czengtsu, by ujrzawszy ją można było otrzymać łaski. Wykorzystywano ją w rytuale Czarnej Korony, który był czymś na kształt koronacji Karmapów. Korona ta zaginęła jednak w 1993 roku, gdy największy buddyjski klasztor Rumtek w Indiach przekazano siłą lamie wyznaczonemu przez rząd komunistycznych Chin.

Diadem

Ten rodzaj korony pochodzi od przepaski na czole, symbolizującej władzę diadochów, dowódców i następców wielkiego zdobywcy Aleksandra Macedońskiego. Diadem wskazywał na doskonałość duchową i łaskę bogów, opromieniającą władcę. Z czasem nazwa ta zaczęła oznaczać kobiecy klejnot – opaskę wysadzaną drogimi kamieniami, zwłaszcza diamentami. Diadem kojarzony jest z pięknem i pozycją społeczną – dlatego zakłada go zwyciężczyni Miss World, odbywającego się od 1951 roku międzynarodowego konkursu piękności. Koronę Miss Świata przekazuje poprzednia miss swojej następczyni podczas uroczystej koronacji. Koronami bądź diademami honoruje się też króla i królową balu.

Korona jako zwieńczenie

Często mówi się o ukoronowaniu jakiegoś przedsięwzięcia czy budowli. Korona pojawia się na przykład na dachach zamków i pałaców. Alpiniści koronami nazywają najwyższe szczyty. I tak Korona Gór lub Korona Himalajów i Karakorum to nazwa wszystkich czternastu ośmiotysięczników. A Korona Ziemi składa się z najwyższych szczytów wszystkich kontynentów.


Zuzanna Grębecka
fot. Wikipedia, shutterstock.com