Wojciech Weiss - młodopolskie rysunki i plakaty

Wystawa „Wojciech Weiss-młodopolskie rysunki i plakaty” organizowana przez Miejski Dom Kultury w Mińsku Mazowieckim ze zbiorów rodziny artysty, prezentuje prace rysunkowe oraz plakaty z lat 1893-1905. Prace rysunkowe- portrety, akty oraz sceny historyczne, stanowią przeważającą cześć ekspozycji. Prezentowane kartony świadczą nie tylko o perfekcji opanowania anatomii i światło cienia modelującego ciało modela, ale są również dowodem wysokiego poziomu akademickiego nauczania. Wojciech Weiss rozpoczął naukę w Szkole Sztuk Pięknych w 1891 roku jako szesnastoletni młodzieniec , dzięki poleceniu Jana Matejki. Równocześnie kontynuował naukę w gimnazjum i uczęszczał do Konserwatorium Towarzystwa Muzycznego. Zdobyte na kursach rysunku umiejętności okazały się niezwykle przydatne w dalszej twórczości, szczególnie w licznych aktach, które świadczą o niezachwianej biegłości w swobodzie kształtowania układu pozujących modelek. Zanim jednak artysta mógł studiować akt kobiecy, musiało dojść do zmian w systemie nauczania krakowskiej uczelni. W tamtym czasie bowiem, obok rzeźb gipsowych studiowano jedynie akty męskie lub chłopięce. Długo nie odważano się na przyjęcie rysunku z modela żeńskiego, od dawna już uznawanego w Paryżu. Sytuacja nie podlegała dyskusji, mimo iż uczniowie domagali się zmian i wbrew prawu zdarzało się, że sprowadzali modelkę.

Swoistym nowym w krakowskiej uczelni, na początku lat dziewięćdziesiątych XIX wieku był rysunek węglem. Ta technika rysunku została zaszczepiona na nasz grunt dzięki paryskim doświadczeniom Wyspiańskiego i Mehoffera. Mimo negatywnej opinii profesora na temat nowego sposobu rysowania, Weiss chętnie sięga po węgiel rysując ostre kontury postaci. Zaledwie paroma liniami charakteryzuje głowę modela oddając nie tylko podobieństwo ale przede wszystkim nastrój. Doskonale wyczuwa wzajemne relacje bieli tła i czerni rysunku, wydobywając wzajemne relacje walorowych zestawień. Dzięki temu jego rysunki charakteryzują się dużym ładunkiem ekspresji, stając się jednocześnie kontynuacją wyjątkowych portretów rysowanych węglem przez Stanisława Wyspiańskiego.

Dopełnieniem ekspozycji są plakaty, które w swej formie stanowią kwintesencję założeń młodopolskich prądów w sztuce. Pierwszy z nich Raut artystyczny z 1898 roku, wyróżnia syntetyczna kompozycja, opierająca się na płaskich, ekspresyjnych formach operujących skrótem graficznego przekazu. W swej formie oraz sposobie potraktowania postaci przywołuje dzieła Toulouse-Lautreca. Ta uproszczona forma koncentruje się na tym co najważniejsze tak aby osiągnąć doskonałość kompozycji w ramach znacznie wydłużonego formatu (176x62 cm), charakterystycznego dla układów graficznych sztuki japońskiej. Szczególnie mocne jej akcenty odnajdziemy w drugim plakacie, znacznie odbiegającym od typowych polskich plakatów modernistycznych. Plakat X Wystawa „Sztuki” z 1905 roku, w swej oszczędnej formie z motywem ptaków i czarną graficzną linią bezpośrednio nawiązuje do tuszowego malarstwa japońskiego. Żurawie, symbolizujące w kulturze Japonii długowieczność zostały wybrane przez artystę nie tylko ze względów znaczeniowych ale i walorów dekoracyjnych. Sztuka bowiem, podobnie jak owe nadlatujące ptaki jest wartością uniwersalną i ponadczasową.

Na podstawie tekstu Renaty Weiss.

Portret mężczyzny z uniesionymi dłońmi

Akt kobiety siedzącej na krześle


akt męski, 1893