Piękne życie bez glutenu

Dziś mówi się, że z celiakią rodzi się już 2–3 dzieci na sto. I że może pojawić się również u osób dorosłych, najczęściej między 30. a 50. rokiem życia. Kobiety zapadają na nią dwa razy częściej niż mężczyźni. Czynnikiem wywołującym celiakię może być ciąża, silny stres, operacja chirurgiczna lub przebyta choroba.

Alergia i nadwrażliwość na gluten różnią się od celiakii tym, że nie niszczą kosmków jelitowych. Ale objawy są podobne: dolegliwości żołądkowe (ból brzucha, biegunki, wzdęcia, zaparcia, wymioty), bóle głowy, reumatyczne, zmiany skórne, trudności z oddychaniem, uczucie ciągłego zmęczenia i kłopoty z koncentracją.

Reakcje na gluten mogą być bardzo zróżnicowane i o różnym stopniu nasilenia. Słusznie więc przyjmuje się, że bardzo wielu chorych jest źle diagnozowanych. Jedną z takich osób jest znany serbski tenisista, tegoroczny zwycięzca Wimbledonu – Novak Djoković. Był najmłodszym zawodnikiem, jaki kiedykolwiek trafił do pierwszej setki w światowej klasyfikacji. Okazało się, że dokuczają mu dość tajemnicze dolegliwości. W wielu meczach świetnie mu szło i nagle słabł w oczach, miał kłopoty z koordynacją ruchową, oddechem, koncentracją. Zaczynał popełniać zupełnie niewytłumaczalne błędy, przegrywał.

Djoković od dziecka był pod opieką zawodowych trenerów. Natychmiast zmieniono mu plan treningów i zaproszono do współpracy psychologów. Potem do głosu dopuszczono lekarzy. Ale oni także okazali się bezradni – hipotezy, że jest to astma czy choroba stawów, odrzucono, bo nie potwierdziły tego specjalistyczne badania. W dodatku dolegliwości pojawiały się niespodziewanie, w sposób nieprzewidywalny. Tenisista słabł na korcie nie wtedy, kiedy miał kłopoty i przegrywał, ale gdy prowadził i wszystko wskazywało, że za chwilę zwycięży.

Wybawienie przyszło z nieoczekiwanej strony. Otóż jedną z takich trudnych do wytłumaczenia porażek obejrzał pochodzący z Serbii dietetyk Igor Cetojević. Mieszkał z rodziną na Cyprze. Nie interesował się tenisem i zupełnie przypadkowo, skacząc po kanałach telewizyjnych, trafił na scenę, kiedy Djoković podczas walki w finale Australia Open przewrócił się na korcie. A ponieważ chodziło o rodaka, Serba, Cetojević zainteresował się sprawą i wysłuchał ubolewań komentatorów sportowych na temat kłopotów zawodnika.

Dotarł do ojca Novaka i przekonał go, że syn powinien szybko zmienić dietę. Po przejściu na dietę bezglutenową, a potem zrezygnowaniu z nabiału, przypadłości tenisisty skończyły się. Obecnie jest jednym z najlepszych zawodników na świecie.

Życie bez pszenicy?

Djoković napisał książkę („Serwuj, aby wygrać", wydaną w Polsce przez Bukowy Las). Namawia w niej, by chociaż na 14 dni odstawić produkty z glutenem. Dieta bez tego składnika działa bardzo szybko. Jeśli ktoś cierpi na nadwrażliwość lub alergię, to po przejściu na nią już po 4-5 dniach odczuwa ulgę. Świetnie czują się również osoby dobrze tolerujące gluten. Poza tym szybko się na niej chudnie, nawet 5-7 kilogramów miesięcznie.

Jednak prawdą jest, że dla większości ludzi taka dieta jest trudna, bo wiąże się ze zmianą przyzwyczajeń. Jak to możliwe: życie bez rosołu z makaronem, klusek i pierogów, kanapek do pracy, ciasta do kawy? Część dietetyków proponuje ich zamienniki i produkty niezawierające glutenu, oznaczone etykietką z przekreślonym kłosem. Niestety, doktor Davis nie jest ich zwolennikiem. Nie dość, że są droższe od zwykłego jedzenia, to jeszcze napakowane cukrem, co nie pomaga w zrzucaniu kilogramów. Poleca jadłospis oparty na warzywach, mięsie, jajach.

Jego teoria „życia bez pszenicy" natrafiła w USA na zdecydowany protest producentów tradycyjnej żywności. I argumenty, że nie ma badań udowadniających bezpośredni związek spożywania glutenu ze wzrostem zachorowań na cukrzycę, miażdżycę czy inne choroby. Nikt jednak nie neguje tego, że proponowany przez Davisa sposób życia jest zdrowy.

Jak wykryć problem?

• Badanie serologiczne z krwi określa stężenie przeciwciał: IgA, IgG oraz IgM w organizmie. Ich obecność prawie zawsze oznacza występowanie celiakii, ale ich brak jej nie wyklucza! Ostatecznym badaniem rozstrzygającym jest biopsja stwierdzająca zanik kosmków jelitowych (w skali I-IV).

• Rozszerzone testy z krwi, badające większą ilość przeciwciał (zrobisz je w prywatnych laboratoriach), dzięki czemu po wykluczeniu celiakii można wykryć nadwrażliwość na gluten (koszt: 140-180 zł).

• Biocard Celiac Test – można go kupić w aptece (ok. 45 zł) i wykonać w domu (wystarczy kropla krwi z nakłutego palca). Wadą testu jest niska wiarygodność – bada tylko jeden rodzaj przeciwciał.

• Badania genetyczne (ok. 1500 zł) wykrywają jedynie wrodzoną skłonność do celiakii (około 30 proc. osób mających te geny nie choruje na nią). UWAGA! Przed rozpoczęciem jakichkolwiek badań nie należy na próbę przechodzić na dietę bezglutenową – utrudnia to diagnozę.

Więcej informacji na: www.celiakia.pl
lub pod nr tel.: (22) 253 04 97.

Ewa Warska
fot. shutterstock