Nocna terapia

Dlaczego kobiety żyją dłużej niż mężczyźni? Naukowcy podejrzewają, że odpowiedź na to pytanie kryje się we śnie…

Nocnego marka od rannego ptaszka może dzielić mgnienie oka. Cykle aktywności okołodobowej kobiet i mężczyzn tymczasem różnią się aż o siedem minut. W dodatku z każdym dniem oddalamy się od siebie coraz bardziej. 7+7+7+7+… – i tak, krok po kroku, po tygodniu rozmijamy się już o 49 minut. A i to jeżeli się wysypiamy.

Gdy któreś cierpi na bezsenność, dystans rośnie z każdą minutą jawy. Potem odbija się na naszym zdrowiu, psychice, związkach, kreatywności, pamięci. Innymi słowy, nasze życie zależy od tego, na jak długo się z niego wyłączamy.

Jesteśmy gotowi zrujnować się na wakacje, wyginać się na zajęciach jogi w chiński paragraf albo jechać na drugi koniec miasta po ekologiczną żywność. Nie zdajemy sobie sprawy, że o wiele lepszą inwestycją w nasze zdrowie jest po prostu się wyspać. W świecie, który cały czas goni za pieniędzmi, jesteśmy zmęczeni jak nigdy dotąd. Równocześnie sen wydaje się nam czymś nieistotnym. Chcąc jego kosztem przedłużyć sobie dzień, żłopiemy więc kawę i napoje energetyczne. A jak pokazują badania, które w latach 80. kazała przeprowadzić wśród brytyjskich urzędników Margaret Thatcher – brak snu obniża naszą koncentrację, wydajność, a także libido.

Sposób na długie życie

Nie jesteśmy małymi delfinami, które po narodzeniu mają tyle energii, że przez pierwsze dwie doby mogą nie zmrużyć oka. Śpiąc utrwalamy wspomnienia i rozwiązujemy palące problemy, ale też naprawiamy szkody, jakie ponieśliśmy na jawie. Bez snu na dłuższą metę nie mamy szans. Z opublikowanego przez Światową Organizację Zdrowia raportu wynika, że praca na nocną zmianę może prowadzić do bezsenności, co z kolei jest przyczyną stresu, cukrzycy, chorób serca i – jak podkreślono – prawdopodobnie też czynnikiem rakotwórczym.

Według statystyk śpimy coraz gorzej. I choć wynikom tym nie do końca można dawać wiarę (większość takich badań finansują producenci leków nasennych), to warto zwrócić uwagę na to, ile czasu dajemy sobie na regenerację organizmu.

Wbrew pozorom nie musi go być wcale tak dużo. W eksperymencie, przeprowadzonym w San Diego, prześledzono wpływ snu (mierzonego obiektywnie, a nie na podstawie oceny pacjentów) na śmiertelność. Ku zaskoczeniu badaczy najlepszy współczynnik miała grupa przesypiająca od pięciu do sześciu i pół godziny.

Badania naukowców z wydziału epidemiologii i zdrowia publicznego Uniwersytetu Londyńskiego pokazują, że po czterdziestce zmiany długości snu (zarówno na plus, jak i na minus) przyspieszają starzenie się mózgu. Eksperyment polegał na porównaniu testów: pamięci, słownictwa i wyciągania wniosków, przeprowadzonych w ciągu 28 lat. W pierwszym rzucie najlepsze wyniki otrzymały kobiety, które spały ok. siedmiu godzin, i mężczyźni śpiący sześć-osiem godzin. W kolejnych latach największą sprawność umysłu zachowywali tylko ci, którzy nie zmienili przyzwyczajeń.

Klątwa Edisona

Medycy Mezopotamii, Egiptu i Chin regulowali zaburzenia snu za pomocą śpiewu, rytuałów, upuszczania krwi oraz ziół i roślin psychoaktywnych. Zresztą jeszcze niedawno na polskich wsiach, by uspokoić płaczące niemowlę, dawano mu possać mak zawinięty w gazę. Dziś stosujemy raczej środki nasenne. Z mizernym skutkiem, bo jak pokazują badania amerykańskiego Narodowego Instytutu Zdrowia, choć po zażyciu ich udaje nam się zasnąć o 13 minut wcześniej, to w ostatecznym rozrachunku śpimy tylko 11 minut dłużej.

Głównym winowajcą naszych nieprzespanych nocy jest Thomas Edison. Choć to nie on skonstruował komputer i smartfona, które obecnie są naszymi głównymi źródłami światła, wynalazł pierwszą żarówkę. (A także skonstruował gramofon i wynalazł projektor do filmów dźwiękowych, dzięki czemu jego wkład w nasze niewyspanie jest jeszcze większy). Od tamtej pory zachód słońca przestał oznaczać koniec dnia. A dzięki „wynalezieniu” przez fabrykantów nocnej zmiany, dla niektórych stał się jego początkiem.