Budda - genialny psychoterapeuta

Milczenie Buddy
Buddę wielokrotnie pytano, czy istnieją bogowie, dobre i złe duchy, świat nadprzyrodzony. Ponieważ unikał odpowiedzi, przypierano go do muru, pytając, dlaczego milczy. Wyjaśnił wówczas, że zastanawianie się nad tymi problemami przypomina zachowanie człowieka trafionego strzałą, który zamiast ją wyjąć, chce się koniecznie dowiedzieć, kto strzelał, dlaczego, jak wyglądał, z jakiego pochodził rodu. Zanim ranny pozna prawdę, umrze. Tak samo muszą się skończyć rozważania o bogach, więc zamiast tracić na nie czas, należy się skupić na doskonaleniu samego siebie.

Buddyjskie mantry
Jednym ze środków ułatwiających oczyszczanie umysłu jest wielokrotne powtarzanie świętych formuł. Te zdania, pojedyncze słowa, a nawet sylaby nazywa się mantrami. Można je wypowiadać głośno, wyśpiewywać, szeptać lub recytować w myślach. Najbardziej znana jest tybetańska mantra „Om mani padme hum”, którą można przetłumaczyć jako inwokację do Buddy: „Ty, który jesteś Klejnotem w Lotosie”. Niemal magiczną moc przypisuje się świętej buddyjskiej sylabie „om”, która wypowiadana niskim głosem wywołuje wibracje otwierające umysł na rzeczywistość ponadzmysłową. Niektóre buddyjskie szkoły wymagają powtarzania mantr ściśle określoną ilość razy. By nie popełnić pomyłki, wierni przesuwają przypominające nasz różaniec koraliki nanizane na sznurek. Zazwyczaj jest ich 108, w wersji miniaturowej – 27. Tybetańczycy używają do mantrowania młynków modlitewnych.

Ośmioraka ścieżka
W pierwszym kazaniu wygłoszonym po przebudzeniu Budda przedstawił drogę, którą należy podążać, by zbliżać się do nirwany. Te zasady nazywa się szlachetną ośmioraką ścieżką. Składają się na nią:

• Właściwy pogląd – postrzeganie wszystkich rzeczy takimi, jakimi są naprawdę.
• Właściwe myślenie – wolne od emocji, żądz i złych uczuć.
• Właściwe słowo – panowanie nad tym, co się mówi, wyrzeczenie się kłamstwa i obłudy, unikanie zbędnego gadulstwa.
• Właściwe postępowanie – wyrzeczenie się wszelkiej przemocy, używek, alkoholu, żądzy gromadzenia dóbr materialnych.
• Właściwe życie – utrzymywanie się z pracy, która nie wymaga łamania żadnej z zasad ośmiorakiej ścieżki.
• Właściwe dążenie – zmierzanie do poznania prawdy o sobie i duchowego oświecenia.
• Właściwe skupienie – wykonywanie każdej czynności tak, by zawsze wiedzieć, co i dlaczego się robi.
• Właściwa medytacja – prowadząca do oświecenia, a nie chwilowej poprawy samopoczucia.

Słownik

samsara - Dosłownie znaczy: wędrówka. W buddyzmie to cykl życia i śmierci w kolejnych wcieleniach. Podlegają mu wszystkie żyjące istoty (ludzie, zwierzęta, nawet bogowie). Z koła samsary uwolnić się można jedynie przez osiągnięcie stanu nirwany (patrz obok).

nirwana - To ustanie wszelkich pragnień. Stan nicości, rozumiany jako wyzwolenie umysłu od żądz i wszelkich zbędnych pragnień, które stanowią przyczynę cierpienia. Żeby znaleźć się w stanie nirwany, trzeba osiągnąć oświecenie.

mandala - Charakterystyczny dla sztuki buddyzmu motyw artystyczny. Ma on duże znaczenie religijne. Tworzenie i niszczenie mandali traktowane jest jak rodzaj medytacji. Mandala to połączenie koła i kwadratu. Koło symbolizuje niebo i nieskończoność, natomiast znajdujący się wewnątrz niego kwadrat oznacza to, co związane jest z ziemią i człowiekiem.

medytacja - Praktyka, której celem jest samodoskonalenie. Nam może kojarzyć się z rozmyślaniami. Tymczasem medytacja buddyjska jest ich przeciwieństwem: ma oczyścić umysł z myśli, wyobrażeń i doznań, doprowadzić do dostrzeżenia pustości wszystkich zjawisk i braku własnego „ja”. Dzięki temu człowiek wyzbywa się wszystkich pragnień.


Kazimierz Pytko