Dookoła jajka

Zamiast rozstrzygać, co było pierwsze: jajko czy kura, lepiej skupić się na tym, czy aby na pewno o kurach i jajkach wiemy wszystko, co wiedzieć powinniśmy.

Jajko jest nie tylko produktem spożywczym, ale też symbolem głęboko zakorzenionym w naszej kulturze. Motyw jajka w malarstwie spotyka się u Dalego, Moneta i Witkiewicza. W literaturze – między innymi u Bułhakowa i u... Jana Brzechwy, który pisał: „Było sobie raz jajko mądrzejsze od kury. Kura wyłazi ze skóry, prosi, błaga, namawia: »Bądź głupsze!«. Lecz co można poradzić, kiedy ktoś się uprze?”. Na stół wielkanocny jajko trafia jako znak nowego życia.

Przygotowywane na wiele sposobów gra główną rolę podczas świątecznego śniadania. I – przynajmniej w tej kwestii – zdecydowanie wygrywa z kurą, która pojawia się dopiero podczas obiadu. Oto krótki przegląd najważniejszych informacji o jajkach i kurach, dzięki któremu Wielkanoc będzie jeszcze smaczniejsza!

Smakowita koncentracja
Małe, ważące zaledwie około 50 g jajko skrywa niezwykle cenną zawartość. Pod względem odżywczym dietetycy często porównują je do kotletów schabowych – dwa jajka mogą z powodzeniem zastąpić mięso! Zawierają solidną porcję cennych dla organizmu człowieka nienasyconych kwasów tłuszczowych i lecytyny, które obniżają poziomu trójglicerydów we krwi.

Są także bogate w witaminy A, D oraz niektóre witaminy z grupy B. Niezwykle cenne jest białko jaj kurzych – organizm człowieka przyswaja je w 100 procentach. Dla porównania białko z mleka krowiego przyswajamy tylko w 80 procentach. Niestety, jajka zawierają też cholesterol, dlatego osoby, które mają go za dużo we krwi, powinny zmniejszyć liczbę jajek do dwóch-trzech tygodniowo.

Symboliczny kod
Jajko jajku nierówne. Jak rozpoznać te najlepsze? Przyda się do tego znajomość kodów, które umieszczane są na jajkach i opakowaniach. Pierwszym kryterium dla jajek jest klasa. Do sprzedaży trafiają przede wszystkim jajka klasy A. Podczas specjalnego sortowania wybiera się do nich jajka z czystą i nieuszkodzoną skorupką i z komorą powietrzną, która ma nie więcej niż 6 mm.

Jajka klasy B najczęściej mają nieco większą komorę powietrzną – do 9 mm. Klasa C to jajka niesortowane, przeznaczone wyłącznie dla przemysłu. O wiele ważniejsze od klasy są jednak oznaczenia na samej skorupce jajka, które zawierają ciąg znaków, na przykład 2PL04151313. Pierwsza cyfra to kod systemu hodowli.

Cyfrą 0 oznacza się jajka z produkcji ekologicznej, 1 to jajka z chowu na wolnym wybiegu, 2 – z chowu ściółkowego, a 3 – z chowu klatkowego. Następny jest kod państwa członkowskiego Unii Europejskiej (na przykład PL), w którym zarejestrowany jest zakład produkujący jajka. Kolejne cyfry to numer województwa, kod powiatu, kod zakresu działalności, a na koniec kod firmy w danym powiecie.

Jajka od szczęśliwych kur
Dla tych, którzy cenią naturalny smak jedzenia, najlepsze będą jajka z chowu ekologicznego. Kura, która je znosi, chowana jest w tradycyjny sposób: może do woli biegać po trawie, na powietrzu i karmiona jest ekologiczną paszą. Kura z chowu na wolnym wybiegu nie cieszy się takimi luksusami – na noc zamykana jest w kurniku. Kura z chowu ściółkowego chowana jest w zamkniętym pomieszczeniu, ale ma możliwość swobodnego poruszania się, w odróżnieniu od kur z chowu klatkowego, który jest czysto przemysłową produkcją jajek. Kury często zamykane są w małych klatkach (zwierzę nie może się w nich nawet obrócić), przycina im się dzioby, żeby nie raniły swoich sąsiadek i karmi się je specjalną paszą, która ma zrównoważyć im brak światła oraz ruchu. Jeśli wierzyć smakoszom, że jajka kury szczęśliwej są smaczniejsze, najlepiej wybierać te oznaczone cyframi 0 i 1.

Próba wody
Jajko w kuchni jest niezastąpione, ale... tylko pod warunkiem, że jest świeże. Dlatego doświadczone gospodynie zanim dodadzą jajko do ciasta lub potrawy, najpierw wybijają je na spodeczek i unikają w ten sposób przykrych niespodzianek. Świeżość jajka można sprawdzić, rozpuszczając w szklance wody 1,5 łyżki soli. Świeże jajko, włożone do takiego roztworu, zostanie na dnie. Jajko kilkudniowe, nadające się do spożycia, lekko się uniesie, ale zawiśnie nad dnem. Na powierzchnię wypłynie tylko jajko nieświeże.

Dbaj jak o jajko
Odpowiednie przechowywanie jajek pozwala nieco przedłużyć termin ich przydatności do spożycia. Najlepiej trzymać je w lodówce, komorą powietrzną (czyli grubszym końcem) do góry. Warto przy tym pamiętać, że proces starzenia się jajek hamuje specjalna warstwa ochronna na skorupce. Dlatego nie zaleca się mycia jajek przed włożeniem ich do lodówki, a dopiero przed dodaniem ich do potrawy.

Wówczas najlepiej jest je dokładnie umyć oraz krótko sparzyć wrzątkiem – to ważne, ponieważ na skorupce może znajdować się bardzo dużo bakterii. Co jeszcze warto wiedzieć? Jajka przeznaczone do gotowania przed włożeniem do gorącej wody należy ogrzać, aby nie pękały. Jeśli chcesz przekroić ugotowane na twardo jajko na pół, użyj noża zanurzonego we wrzątku, aby żółtko nie przykleiło się do ostrza. Jajek na twardo nie należy gotować dłużej niż 10 minut, ponieważ będą niesmaczne.